Het hangt af van toevalligheden, of is het voorbestemd?
Je wordt geboren in een gezin, groeit op, wellicht een of meerdere verhuizingen, gaat naar school. Vanaf de middelbare school beginnen paden in diverse richtingen. Bepalend voor het verdere leven. Weliswaar niet onveranderbaar, maar wel richtinggevend. Je kiest praktisch of theoretisch, of dat wordt voor je gekozen. Vriendschappen, relaties en werk komen eruit voort. Je leven krijgt vorm.
Het spel “levensweg” – een variant op “ganzenborden”- heeft het levenspad als thema. Waarbij je vroeg in dit dobbelspel een advocaat, reisleider, kunstenaar, dokter, etc. wordt, met meer of minder kansen om het spel te winnen. Trouwen, kinderen krijgen, statussymbolen aanschaffen. Het zit er allemaal in. Rond de finish speelt het pensioen. Een versimpelde bordspelvariant van een gewoon leven.
Voor mensen die een religie aanhangen is er een hogere macht die het allemaal of deels bepaalt. Een voorbestemd leven in meer of mindere mate. En dat geloof geeft steun: je staat er niet alleen voor en als het echt tegen zit, kun je hopen op een wonder. Een leven in zekerheid, een leven in de waarheid.
Niet-religieuzen, met een rationele levensinstelling, hebben met een samenloop van omstandigheden, met het toeval te maken. Er is een gevoel van een sterke eigen rol en verantwoordelijkheid in de gang der dingen. Twijfel is er ook, omdat je er feitelijk alleen voor staat, niet gesteund door een hogere macht. Je moet het allemaal zelf uitzoeken en hebt er invloed op.
Voorbestemd of toeval. Ik zelf neig toch naar voorbestemd, ondanks dat ik niet niet religieus ben opgevoed. Ik vind het om ons heen allemaal te mooi passen. De schitterende natuur, de vele vormen van leven… Zoals de bloem die opent op het moment dat het juiste insect langs vliegt, zodat het plantje zich kan voortplanten. “Mind blowing”…
Ons eigen leven hangt ook af van al die “voorbestemde toevalligheden”. Had je net even langer je veters gestrikt, dan was je die fantastische levenspartner nét niet tegengekomen en waren die prachtige kinderen nooit geboren…
Jaren geleden heb ik het carnaval in Bergen op Zoom meegemaakt. In Den Bosch hebben ze bijvoorbeeld rood/wit/gele sjaals, in Bergen op Zoom gordijnen. Dus stukken gordijn onder een pet, als schouderbedekking enz.. In de kleine uurtjes “sprak” ik met een zwaar benevelde Bergen op Zomer die op wat je ook zei, reageerde met “hoe kommet?”. Ik ging telkens serieus op deze goede vraag in. Dus ja, hier woont een vriend van me (hoe kommet?). Nou, we zitten samen op de KMA en hij nodigde me uit voor het carnaval hier (hoe kommet?) Och, in Zuid Nederland wordt carnaval gevierd en ook in Bergen op Zoom (hoe kommet?). Tja, door de Katholieke Kerk denk ik (hoe kommet?). Volgens mij omdat de Katholieke Kerk dit als een mooie uitlaatklep heeft bedacht (hoe kommet?).. hmm, de mens moet zich soms heel erg kunnen ontspannen (hoe kommet?). etc, etc….
Als je het “ei afpelt” kom je bij de vraag naar de zin van het leven. Waar dient het allemaal toe? Hoe kommet? Een vraag die filosofen al eeuwenlang bezig houdt. Een antwoord hebben we niet, krijgen we misschien op termijn met “Artificial Intelligence” (AI). Het is een alles omvattende vraag.
Vaak helpt het een groot probleem op te lossen door het in kleine stukjes te hakken. Als ik dat doe en vervolgens naar deze vraag van de zin van het leven kijk, dan vertaal ik het naar het niveau van een enkele mens. Dan zie ik de zin van het leven als een streven naar een gebalanceerd leven voor me. Een gezonde persoonlijkheidsontwikkeling, met evenwichtige relaties en een positieve invloed op anderen. Dat je “de steen bent die in de rivier gegooid wordt” en daarmee de stroom een klein beetje verandert. Daar heb je een heel leven voor en als je ouder wordt, meer tijd voor reflectie.