Op uitnodiging van Jan Willem Kirpestein hebben Madelon en ik begin oktober deelgenomen aan een vierdaagse groepsreis (15 personen) naar de grote Kathedraal van Chartres, net ten zuiden van Parijs.
Ik ken Jan Willem als trainer van leidinggevenden en waardeer hem om zijn scherpte en interesse in de ander.
In 2015 maakte ik deel uit van een groep managers op divisieniveau van een groot energiebedrijf. Daar heb ik gezien hoe hij er in korte tijd in slaagt om van “los zand” een sterk team te smeden. Gebruik makend in zijn aanpak van de psychologie van Jung en zijn jarenlange ervaring als dominee.
Op zijn uitnodiging stapten Madelon en ik uit onze “comfort zone” om voor het eerst langdurig in een kerk te verblijven en uitleg te krijgen over wat de makers van de Kathedraal bedoeld hebben. Een schitterende Kathedraal uit de vroege Middeleeuwen, gebouwd op een voormalig Keltisch heiligdom en die gelukkig de grote oorlogen overleefd heeft. De bouwers hadden geen computers ter beschikking, geen handig steigermateriaal, geen kranen en toch is de kathedraal in slechts vijfentwintig jaar gebouwd! Meer dan 150 prachtige originele glas-in-lood ramen met daarin religieuze afbeeldingen, sterrenbeelden, vertellingen. Een kerk gericht op de maan en vanuit de hemel bekeken met zes andere Franse kathedralen het sterrenbeeld “Maagd” vormend.
De gemixte groep – overwegend stellen van dertigers tot zestigers – hadden een flinke kennisvoorsprong op ons. Onze kennis van de bijbel beperkt zich tot alleen wat teksten die spreekwoorden zijn geworden en de vijf-letter namen als Jezus, Maria, Jozef, Mozes, Jacob. En het ging – gelukkig – de diepte in. “De langste Reis” sloeg niet op de afstand Nederland – Chartres, want dat is in zeven uur goed te doen. “De langste Reis” is de reis naar binnen. Naar wie je bent en wat je daadwerkelijk beweegt. Waarom ben je er?
Collega’s en boezemvrienden Bart Gijsbertsen en Jan Willem gaven structuur in de vorm van vertellingen en meditaties in en rond de kathedraal. Interactieve sessies die ook ’s avonds doorgingen tijdens de gezellige diners. “De langste Reis” past perfect bij de beginnende pensioensituatie, waarin de prestatiedruk wegvalt en er ruimte is voor reflectie. Hoe was mijn leven tot nu toe, wat heb ik bereikt, en waar ga ik heen?
Ik heb de kerk en het Christendom altijd als “ver van mijn bed” ervaren. Slechts in mijn vroege jeugd had de kerk enige betekenis, van doop tot mijn tiende jaar. Daarna stopte het en kwam ik slechts zelden in een kerk. En dan alleen tijdens uitvaartdiensten. Bij mij riep het altijd een depressief gevoel op. Nu in Chartres helemaal niet meer. De kathedraal heet versteende muziek te zijn. De “Gulden Snede” is er tot in het kleinste en grootste detail in doorgewerkt en dat geeft een heerlijk gevoel van harmonie en rust. Omdat we elke dag op een vast punt in de kathedraal verzamelden, werd het ook een gewone plek. Met in het hart van de kathedraal een labyrint. Feitelijk een restant van de oude Keltische bewoners dat je op elke vrijdag kunt lopen. Van enige afstand lijkt het op een doolhof maar dat is het juist helemaal niet. Je volgt een cirkelvormig pad, zonder blokkades, leidend naar de middencirkel. Sommige labyrint-lopers kregen een soort “kosmos-ervaring”, anderen voelden niets en ik had hetzelfde gevoel als bij een geslaagde meditatie. Even niet bewust van wat er om je heen gebeurt.
Ook nu weer werd dit groepje “los zand” een zeer plezierig gezelschap. Mooie mensen die al veel hebben meegemaakt en daar op een sterke en positieve manier mee omgaan. Ik ben dit Christendom meer gaan waarderen in de originele bedoeling van de kathedraal. Doordenken over barmhartigheid, eigen verantwoordelijkheid en vooral tolerantie. De kathedraal heeft zich als enige in Frankrijk verzet tegen de Kruistochten, in de overtuiging dat een gewapende actie tegen de Islam niets brengt. Het Jodendom en de Griekse en Romeinse filosofen werden in de kathedraal omarmd, Arabische mathematische kennis toegepast en de Keltische “roots” behouden.
Ik sprak in de groep mijn angst uit over de in mijn ogen toenemende polarisatie. Wereldwijd (Rusland versus Oekraïne en het Westen, China versus Taiwan en het Westen) , maar ook in Nederland zelf. Door de oogharen bekeken is ongeveer de helft van Nederland “links” en de andere helft “rechts”. Het is “Jing en Jang”, vrouwelijk en mannelijk. We zullen het met elkaar moeten doen. In plaats van afstand nemen, agressief worden, uitsluiten. De cancelcultuur van links (hoezo “inclusiviteit”) en negativisme van rechts. Het helpt niet. Uiteindelijk leidt dat tot vechten, tot oorlog, tot vernietiging. De kathedraal van Chartres wil discussie oproepen. In gesprek met andere inzichten, met andere meningen. En dat is echt iets anders dan de wedstrijd willen winnen met woorden. Geen oneliners tegen elkaar schreeuwen, maar het uitwisselen van standpunten om samen tot een hoger niveau te komen. Door het uitwisselen van standpunten kom je tot een beter inzicht. Verhef je elkaar tot een hoger niveau. In mijn ogen is daar vooral in deze tijd behoefte – nee – noodzaak aan. De Tweede Kamer geeft het slechte voorbeeld, de kathedraal van de verbinding het goede. Op een andere manier gezien, is dit waarschijnlijk ook de “Langste Reis”.
