“Lessen van het oerwoud”

“The circle of life” wordt prachtig neergezet in de bekroonde animatiefilm “the Lion King”…. “Mufasa” – de koning in het Swahili – sterft op heroïsche wijze en de kleine “Simba” – leeuw in het Swahili – staat dan aan de moeizame start van een mooie “carrière”. Ik moest aan de film denken nu ik over de leermomenten van de jungletraining wil schrijven die ik in de jaren negentig heb mogen volgen als kapitein van de Luchtmobiele Brigade in het oerwoud van Zuid-Maleisië. Ik ben nooit dichter bij de natuur geweest dan daar en voor het eerst zelf ook echt voelbaar een klein onderdeel van “the circle of life”..

De “combat jungle survival course”, werd gegeven door het Maleisische leger en wij waren op dat moment een “try-out” groep. Vanuit Nederland met acht militairen van de Luchtmobiele Brigade en twee commando’s. Onze groep maakte deel uit van in totaal zo’n veertig militairen uit zes landen. De Verenigde Staten met US Marine Corps en US Special Forces en Australische, Nieuw Zeelandse, Bruneise en Maleisische militairen. De training vond plaats vanuit het opleidingscentrum “Pulada”. Dat kamp diende in de Tweede Wereldoorlog als concentratiekamp van Britse militairen, door de Japanners krijgsgevangen gemaakt. Het is nu een spartaans internationaal opleidingscentrum, om militairen de basis van overlevingstechnieken bij te brengen.

Zes weken overlevingstraining onder militaire omstandigheden in het primaire oerwoud. Oerwoud nog niet door mensen aangeraakt. De persoonlijke uitrusting werd stelselmatig gedurende de training afgebouwd tot aan het eind van de opleiding slechts een korte broek en een “parang”; de Maleisische machete. Je leerde dieren vangen met zelfgemaakte vallen en strikken, veilige onderkomens maken en de bruikbaarheid van meer dan honderd lokale planten. Levensomstandigheden eigenlijk, die heel normaal waren voor onze verre voorouders en die nu zo ver van ons af staan in ons moderne leven .

Het oerwoud is eigenlijk 1 grote supermarkt als je ‘m “leert lezen”. Je hebt bijvoorbeeld geen veldfles nodig als je de “akar engkalait” – “the water vine” – oftewel waterliaan ontdekt, tussen al die andere honderden lianen. Deze liaan kenmerkt zich door kleine haakjes aan de bast. In de liaan, vooral in de grotere exemplaren, is een grote hoeveelheid zuiver water aanwezig. Door met de parang een bochtig deel af te kappen (om verlies van water te voorkomen), heb je simpelweg een straal helder water ter beschikking. Of om de maag te vullen de “paku kelendang” eten. Een veel voorkomend varentje, waarvan de jonge loten eetbaar zijn. En jawel, op dat moment smaakt dat als friet met mayonaise.

Terwijl je zelf constant op zoek en op jacht bent, wordt je zelf ook “gejaagd”. Vooral door insecten als bloedzuigers en muggen, die huid voor het uitzoeken hebben, aangezien je nog slechts een korte broek aan hebt. Je bent onderdeel van “the circle of life”…..

Welke lessen heb ik geleerd die mij sindsdien geholpen hebben?

In de eerste plaats het succes van complementariteit. We werden in tweetallen ingedeeld – het “buddy-systeem”- waarbij de buddy’s op elkaar moeten letten. Je kunt je eigen lichaam immers maar in beperkte mate zelf zien, je kunt wel een toeziend oog op de ander hebben. Deze wederzijdse afhankelijkheid vergroot de veiligheid in hoge mate. Mijn “buddy” was Hans. Sergeant van het Genieonderdeel van Luchtmobiel. Hij had in de eerste dagen van ons verblijf in Pulada, het kamprecord “sit-ups” van meer dan honderdtwintig in twee minuten gebroken. Deze uitzonderlijke prestatie heeft een US navy-seal letterlijk buikpijn bezorgd, omdat hij daarna keer op keer vergeefs dit record wilde overtreffen. Hans was behalve fysiek ijzersterk ook uitermate handig. Cruciaal bij het maken van dodelijke vallen en strikken en het bouwen van jungle shelters. In dat laatste ben ik van nature veel minder getalenteerd. Voor Hans echter, leken alle planten op de “Ficus Benjamin”, omdat hij moeite had met het onderscheid. Daar kwam mijn determineringsvermogen van pas, voor het selecteren van de juiste planten voor voeding of constructie. Inderdaad wederzijds aanvullend talent en dat heeft ons bij menige tussentijdse test uitstekend geholpen. De voor de hand liggende les: stel een team samen op basis van verschillend talent om zo het synergievoordeel te benutten. Het totaal is inderdaad meer dan de eenvoudige som van de delen.

Een levenslange les is ook dat je grenzen van “tot het gaatje gaan” echt ver kunt leggen. De hoge luchtvochtigheid en temperatuur, de sterke teruggang in calorie inname en de zware fysieke belasting, allemaal “te hebben” met de juiste dosis wilskracht. Je vermogen om jezelf “aan de haren te pakken” en op te tillen is een must is om te overleven. In het bedrijfsleven daarna heeft deze grondhouding me veel opgeleverd. Onder andere in de strijd met de concurrentie en energie in het bedrijf te brengen. “Willen winnen”.

Tot slot de liefde voor de natuur. Het oerwoud, de schoonheid ervan, heeft een onuitwisbare indruk gemaakt. Ik voel bij ieder bericht over ontbossing sindsdien echt een soort fysieke pijn. Ik zie de ontbossing vooral als een gevolg van onze neiging tot korte termijn denken. Nu snel voordeel pakken en niet willen nadenken over de gevolgen op lange termijn. Dat wij onszelf zo boven de schepping plaatsen, terwijl we ook maar een onderdeel ervan zijn. Dat we met al onze intelligentie en modulaire kracht niet in staat zijn om onszelf gewoon weer in de “Circle of Life” te plaatsen. Met respect voor de andere wezens daarbinnen.

Maar het hoeft niet en kan anders. Het is zeker niet te laat om tot inkeer te komen. Een heel mooi voorbeeld is Costa Rica. Het Midden-Amerikaanse land dat in de jaren tachtig een verwoestende ontbossing en vervuiling liet zien en nu door een juiste wetgeving in staat is gebleken om met grootschalige herbebossing weer meer dan 50% regenwoud te hebben. Daar komt vervolgens behoorlijk wat (eco vriendelijk) toerisme op af, goed voor de staatskas van het land.

In welke vorm weet ik nog niet, maar ik ga hier iets mee doen.

“Buddy Hans”, is overigens na het verlaten van het leger ondernemer geworden en mede eigenaar van een nu zeer goed lopend bedrijf. “Bombs Away”, marktleider in het opsporen van bommen en granaten in diverse landen. (www.bombsaway.nl